Ανοικτά χτένια : μύθοι και πραγματικότητα

[NYC1920]

Σύντομη εισαγωγή

Για αρκετές δεκαετίες το αποκαλούμενο ως παραδοσιακό ξύρισμα είχε σχεδόν εκλείψει μεταξύ των ανεπτυγμένων εθνών ,
ενώ αντίθετα ακόμη και στις μέρες μας διατηρείται στα λιγότερο αναπτυγμένα ,καθώς και στα αναπτυσσόμενα έθνη.
Αν και στα τελευταία μάλλον φθίνει .
Πρόσφατα δεδομένα όμως δείχνουν σαφή αυξητική τάση στα ανεπτυγμένα έθνη.
Η ανάκαμψη του παραδοσιακού ξυρίσματος στη Δύση ,με αργούς αλλά σταθερούς ρυθμούς,είναι δεδομένη.
Πάρα ταύτα, η πολυετής εγκατάλειψη του παραδοσιακού ξυρίσματος ,συμπαρέσυρε στη λήθη
σχεδόν οτιδήποτε σχετικό με τον παραδοσιακό τρόπο ξυρίσματος.
Άμεσο αποτέλεσμα είναι να επικρατούν -κάποιες φορές- ανακρίβειες ή λανθασμένες θεωρήσεις/αντιλήψεις .



" Οι μηχανές ανοιχτής χτένας είναι για εκείνους που ξυρίζονται κάθε τρεις μέρες και πάνω
ή μια φορά την εβδομάδα ή μια φορά το μήνα ,το τρίμηνο ,εξάμηνο ,κτλ . "

Η παραπάνω θεώρηση ακροθιγώς επικρατεί για διάφορους λόγους.
Η εγγενής ιδιότητα της ανοικτής χτένας ( open comb / oc ) να συνεχίζει να αποδίδει
καθώς συσσωρεύεται μείγμα από τμήματα τριχών και αφρού σε αυτή ,
αποτελεί έναν από αυτούς,τους λόγους.
Άρα η ανοικτή χτένα προορίζεται για μεγαλύτερα μήκη τρίχας.
Κάπως απλοϊκός ως συλλογισμός ,αλλά όχι απαραίτητα λανθασμένος.

Στην πραγματικότητα ,κάθε κλειστή χτένα (closed comb / cc ) ή
"συμπαγής δοκός/δοκός ασφαλείας" ( solid ή safety bar/ sb ) έχει τις
ίδιες δυνατότητες κοπής ,όσων αφορά τα μεγάλα μήκη τρίχας.
Η διαφορά έγκειται στη συχνότητα έκπλυσης του συσσωρευμένου
μείγματος τμημάτων των τριχών και αφρού.
Αν μη τι άλλο όμως ,αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στην άνεση
και χρονική διάρκεια του ξυρίσματος.
Εκείνα που σίγουρα ισχύουν είναι πως η ανοικτή χτένα δύσκολα θα
"μπουκώσει" και πως ξεπλένεται από αφρό και κομμένες τρίχες
πιο εύκολα και γρήγορα από τους υπόλοιπους τύπους προστατευτικών .

Έτερος λόγος που οδηγεί στη ίδια θεώρηση είναι πως οι πρώτες αμφίκοπες ξυριστικές μηχανές
της Gillette ήταν ανοικτής χτένας, διότι οι περισσότεροι άρρενες της εποχής εκείνης ξυρίζονταν
συνήθως μία ή το πολύ δύο φορές εβδομαδιαίως .
Οι λεπίδες της εποχής και σχετικά δυσεύρετες ήταν,αλλά είχαν και υψηλή τιμή.
Επίσης είχαν σχετικά μεγάλο πάχος και στερούνταν τα επίπεδα αιχμηρότητας των σύγχρονων ,
καθώς και των διάφορων επιστρώσεων και επικαλύψεων.
Η τεχνολογία λοιπόν της εποχής δεν επέτρεπε την κατασκευή ξυριστικών λεπίδων,
που θα προσέφεραν καθημερινό ξύρισμα δίχως ερεθισμούς ή και τραυματισμούς.
Για όλους τους παραπάνω λόγους ,οι άρρενες της εποχής αναγκαστικά ξυρίζονταν μία
ή δύο φορές εβδομαδιαίως .
Όσοι ξυρίζονταν πιο συχνά ,απλά χρησιμοποιούσαν άλλες μεθόδους ή
αποτελούσαν πελατεία στα "μπαρμπέρικα" της εποχής .
Γνωρίζοντας ήδη τα δεδομένα ταύτα η Gillette προτίμησε την επιλογή
ανοιχτής χτένας ,για τις εγγενείς ιδιότητες της ,οι οποίες σημειώθηκαν προηγουμένως,
καθώς συμβάλλουν στην άνεση ,αλλά και στη μείωση του χρόνου της διαδικασίας του ξυρίσματος.


" Οι μηχανές ανοιχτής χτένας είναι πιο επιθετικές /αποδοτικές από τις μηχανές με
άλλου τύπου προστασία ασφαλείας ,λ.χ. κλειστής χτένας ή ράβδου/δοκού ασφαλείας "

Πρωτίστως ,θεωρώ δέον το να ξεκαθαριστούν οι όροι ¨επιθετική μηχανή" και "αποδοτική μηχανή ",
πριν συνεχίσουμε την ανάλυση της παραπάνω θεώρησης-αντίληψης .
Ως "επιθετικότητα" χαρακτηρίζεται η όποια τάση της μηχανής προς τραυματισμό ή ερεθισμό του δέρματος.
Οι χαρακτηριζόμενες ως "επιθετικές" μηχανές ,δηλαδή ,είναι εκείνες που λίαν ευκόλως θα τραυματίσουν
ή θα ερεθίσουν το δέρμα ,εφόσον φυσικά προηγηθούν άστοχες κινήσεις και πρακτικές ,λ.χ. κάποια
ατυχής οριζόντια ολίσθηση της μηχανής ή η άσκηση πίεσης αυτής στο δέρμα .
Ως "αποδοτικότητα" χαρακτηρίζεται το ικανό βάθος κοπής της μηχανής στην εφαρμογή της .
Οι χαρακτηριζόμενες ως "αποδοτικές " μηχανές ,δηλαδή ,είναι εκείνες που θα αφαιρέσουν
το τριχωτό πολύ κοντά στην εκβολή του από το δέρμα .
Ειρήσθω εν παρόδω ,ενίοτε απαντάται και ο χαρακτηρισμός " τραχιά μηχανή " ,που
δεν έχει να κάνει ούτε με την επιθετικότητα ,αλλά ούτε με την απόδοση της μηχανής ,
αλλά με την αίσθηση την οποία δημιουργεί κατά την εφαρμογή της .
Συνήθως αποδίδεται σε μηχανές με έντονο "πετάρισμα" της λεπίδας ( blade chattering )
ή/και με κακοτεχνίες στην κατασκευή του προστατευτικού ασφαλείας ,λ.χ. δόντια ή
ράβδος ασφαλείας με αιχμηρές γωνίες ,εναπομείναντα γρέζια κατεργασίας ,
τυχόν φλοίδες επιμετάλλωσης ,κτλ.

Η γεωμετρία ( έκθεση λεπίδας -διάκενο λεπίδας- γωνία λεπίδας ) καθορίζει κατά
κύριο λόγο την επιθετικότητα και την απόδοση της όποιας μηχανής και όχι
το είδος του προστατευτικού ασφαλείας .Στη μόνη περίπτωση που οι μηχανές
ανοικτής χτένας γίνονται πιο επιθετικές είναι αν κάποιος σπίλος (ελιά) ή κάποιο
μικρό απόστημα του δέρματος ( σπυρί ) ,περάσει ανάμεσα από τα δόντια της
ανοικτής χτένας ,όπου και θα κοπεί.Ούτε και πιο αποδοτικές είναι ,διότι για το δέρμα να πλησιάσει
όντως πιο κοντά στην απροστάτευτη κόψη της λεπίδας ,δηλαδή να καταφέρει να εισχωρήσει στα διάκενα ,
ανάμεσα από τα δόντια ,θα πρέπει να ασκηθεί αρκετή έως και υπερβολική πίεση στη μηχανή .

Εν κατακλείδι ,να σημειωθεί πως όπως αντιστοίχως υπάρχουν λιγότερο επιθετικές ή/και αποδοτικές
μηχανές κλειστής χτένας /ράβδου ασφαλείας,έτσι υπάρχουν και λιγότερο επιθετικές ή/και αποδοτικές
μηχανές ανοιχτής χτένας.


" Καλά όλα αυτά ...Αλλά τελικά σε τι υπερτερούν και σε τι μειονεκτούν οι μηχανές ανοιχτής χτένας σε σχέση με τις
υπόλοιπες υλοποιήσεις προστατευτικών ασφαλείας ; "

Μελετώντας διεξοδικά την ιστορία των μηχανών με ανοιχτή χτένα ,
προσωπικά κατέληξα σε κάποια συμπεράσματα που θα σημειώσω ευθύς αμέσως .

Οι πρώτες υλοποιήσεις αμφίκοπων μηχανών ( με πρώτη την Gillette " Double Ring " του 1903 )
ήταν όλες ανοικτής χτένας και παρέμειναν ανοικτής χτένας μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '30 !
Αναφερόμαστε σε μια περίοδο της ιστορίας ,όπου οι συντριπτικά περισσότερες οικίες δεν είχαν καν παροχή νερού.
Όπου δεν υπήρχε η τεχνολογική δυνατότητα κατασκευής ανοξείδωτων ,ύπερ-αιχμηρών λεπίδων με ποικίλες επιστρώσεις.
Όπου οι ποιότητα των διαθέσιμων σαπουνιών για ξύρισμα δεν είχε καμία απολύτως σχέση με την αντίστοιχη των σημερινών.

Οι μηχανές ανοικτής χτένας και πιο πολύπλοκες ήταν στην κατασκευή τους ,
αλλά και πιο ευαίσθητες σε τυχόν στρέβλωση των δοντιών τους σε περίπτωση πτώσης ,
σε σχέση με της μηχανές ράβδου/δοκού ασφαλείας .
Κι όμως οι πρώτες επικράτησαν σχεδόν για τρεις δεκαετίες,
πριν αρχίσουν να εδραιώνονται σταδιακά οι δεύτερες !

Ήταν το γεγονός του "εναπομείναντος αφρού" που καθιέρωσε τη χρήση τους !
Εφόσον δεν υπήρχαν εύκαιρα τα σύγχρονα μέσα για άνετο ξύρισμα ( ήτοι τεχνολογικά προηγμένα σαπούνια και λεπίδες ),
το ξύρισμα απαιτούσε κινήσεις μικρών αλληλεπικαλυπτώμενων διαδρομών .
Το γεγονός πως η ανοικτή χτένα αφήνει πίσω της αρκετή ποσότητα αφρού στο δέρμα ,
ήταν κάτι που βοηθούσε τα μάλα τους άρρενες της εποχής εκείνης να ξυριστούν με κάποια ,
έστω υποτυπώδη για τα σύγχρονα δεδομένα ,άνεση.

Συνοψίζοντας ,οι μηχανές ανοικτής χτένας προσφέρουν :

- Αδιάκοπη και ανεμπόδιστη απόδοση,ασχέτως με τη συνεχόμενη συσσώρευση τμημάτων τριχωτού και αφρού .
- Εύκολη και ταχύτατη έκπλυση των συσσωρευμένων τμημάτων τριχωτού και αφρού .
- Ικανή ποσότητα εναπομείναντος αφρού στο δέρμα μετά τη εφαρμογή ( "πέρασμα" ) τους .

Σε ποιους απευθύνονται ;

Σε όλους ανεξαιρέτως ,αλλά εκείνοι οι άρρενες που αρέσκονται να ξυρίζονται με μικρές
και συχνά αλληλεπικαλυπτώμενες κινήσεις ή/και εκείνοι που συχνά
εφαρμόζουν "μερεμέτια" ( buffering ) ,θα εκτιμήσουν δεόντως τα προτερήματα
της ανοικτής χτένας .

Που υστερούν έναντι των υπόλοιπων υλοποιήσεων προστατευτικών ασφαλείας ;

- Είναι πιο ευαίσθητες σε περίπτωση πτώσης / κρούσης.
Τα δόντια είτε στραβώνουν ,είτε σπάνε αν η μηχανή γλιστρήσει από τα χέρια του χειριστή της
και πέσει .
- Ανάλογα με το σχεδιασμό της χτένας και την ποιότητα της κατασκευής,
ορισμένες υλοποιήσεις ανοικτής χτένας μπορούν να αποδειχτούν αρκετά "τραχιές" μηχανές ,
ειδικά σε ευαίσθητη επιδερμίδα.
- Απαιτούν περισσότερο χρόνο για καθαρισμό .
- Ενδέχεται να αποδειχτούν αρκετά επιθετικές σε επιδερμίδες με σπίλους (ελιές) ή /και
αποστήματα ( λ.χ. ακμή ) .
- Οι μηχανές ανοικτής χτένας δεν είναι και η καταλληλότερες για ταχείες κινήσεις μεγάλης διαδρομής ,καθώς τα δόντια ενδέχεται να "αρπάξουν"/ "σκαλώσουν" σε τυχόν πτυχές ή ρυτιδώσεις του δέρματος . Επίσης δεν είναι κατάλληλες για ιδιαίτερες κινήσεις όπως J-hooks ή
Gillette slides . Οι μηχανές με ράβδο /δοκό ή αλλιώς "μπάρα " ασφαλείας ( solid / safety bar ) είναι οι πλέον κατάλληλες για και εναρμονισμένες με τις προαναφερθείσες τεχνικές.


Αυτά τα ολίγα από εμέ για τις μηχανές με ανοικτή χτένα.
Επιθυμία του γράφοντος αποτελεί να παρουσιαστούν στη συνέχεια του νήματος και να συζητηθούν περαιτέρω οι απόψεις συνξυριστών που αρέσκονται στη χρήση τους.

[NYC1920]

Διόρθωση - Ενημέρωση νήματος

Η "ανοιχτή χτένα " ως μέτρο ασφαλείας στα αμφίκοπα ξυράφια προέρχεται από τα πρώιμα ξυράφια ασφαλείας, τα οποία στην πραγματικότητα ήταν μαχαίρια ( straight razors ) με προσαρτημένο χτένι,παρέχοντας αυξημένο επίπεδο ασφάλειας. Η λεπίδα αδυνατούσε να βυθιστεί εις βάθος στο δέρμα και στη σάρκα, επομένως ελαχιστοποιήθηκε η πιθανότητα ακούσιας πρόκλησης σοβαρών ή ακόμη και θανατηφόρων τραυμάτων.



Αρχής γενομένης με το Gillette Old Type του 1903 ,
όλα τα πρώιμα αμφίκοπα ξυράφια ήταν ανοιχτής χτένας.



Στις αρχές του 20ού αιώνα, οι κάθε τύπου γενειάδες, τα οξύληκτα , επιτηδευμένα μουστάκια ,καθώς και οι υπερμεγέθεις ,πυκνές φαβορίτες στους άνδρες της εποχής ήταν αρκετά συνηθισμένα και ευρέως διαδεδομένα χαρακτηριστικά του προσώπου.
Σήμερα, όταν φέρνουμε στο μυαλό μας το ξυράφι με ανοιχτό χτένι σκεφτόμαστε το ξύρισμα προσώπου με τη χρήση νερού και σάπωνα ,φυσικά.
Κι όμως ,παλαιότερα ,το ξυράφι με ανοιχτή χτένα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στεγνό ως εργαλείο περιποίησης ( grooming ) ,
διά την αραίωση ή τη διαμόρφωση της μακριάς ή/και πυκνής γενειάδας ή μυστακίου.
Ή ακόμη για την αραίωση του τριχωτού της κεφαλής διά την αναβολή του κουρέματος ή ακόμη για την εξ ολοκλήρου κουρά του τριχωτού της κεφαλής , ειδικά σε αγροτικές περιοχές, όπου η επίσκεψη στον πλησιέστερο κουρέα ,
ουκ ολίγες φορές ,απαιτούσε πολύωρο ταξίδι στο κοντινότερο αστικό κέντρο .



Σταδιακά ,μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, οι κάθε λογής αισθητικές παρεμβάσεις στο τριχωτό του προσώπου εκλείψαν,ενώ παράλληλα εισήχθησαν τα κοντά κουρέματα. Αμφότερα αποτέλεσαν μέρος των αιτιών της παρακμής του ξυραφιού ανοιχτής χτένας, του οποίου η χρήση άρχισε να εγκαταλείπεται ταχύτατα.



Πέραν τούτων ,ένας άλλος λόγος για τον οποίο η Gillette, όπως και άλλοι κατασκευαστές ξυραφιών, επέλεξαν μια λεία ράβδο ως προφυλακτήρα ασφαλείας ήταν η ανθεκτικότητα. Αν πέσει το ξυράφι ανοιχτής χτένας από ορείχαλκο, πιθανότατα κάποια δόντια της χτένας θα λυγίσουν ή θα σπάσουν.
Επιπλέον, ήταν πολύ πιο εύκολο ,ταχύτερο και οικονομικότερο να κατασκευαστεί το στέλεχος της βάσης ( baseplate ) από πρεσαριστό φύλλο ορείχαλκου εξοπλισμένο με ράβδο ασφαλείας παρά με ανοιχτό χτένι.

Όσο αμφιλεγόμενο κι αν φαίνεται, το ξυράφι με ανοιχτή χτένα δεν είναι ούτε εγγενώς ,ούτε απαραίτητα πιο αποτελεσματικό ή πιο επιθετικό όσον αφορά το ξύρισμα από το αντίστοιχο του με συμπαγή ράβδο ασφαλείας.

Να σημειωθεί επίσης πως η ιδιότητα των αμφίκοπων
ξυραφιών να μπορούν να χρησιμοποιηθούν στεγνά ( απουσία ύδατος έκπλυσης ) ,έπαιξε σημαντικό ρόλο κατά την διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου.
Στις υπόσκαφες οχυρώσεις (χαρακώματα) και στα πρόχειρα στρατιωτικά νοσοκομεία ,χρησιμοποιήθηκαν ευρέως διά την ταχύτατη προετοιμασία και καθαρισμό πέριξ και πλησίον των τραυμάτων ,προς περαιτέρω φροντίδα και επίδεση.
Η αποδεδειγμένη απόδοση τους στο ξύρισμα ,υπό αντίξοες συνθήκες ( απουσία / έλλειψη νερού ,ύπαρξη θραυσμάτων και ρύπων ,πίεση χρόνου ,ελλιπής φωτισμός προς ακρίβεια χειρισμού,κτλ ) τα καθιέρωσε ως "προεγχειρητικά / ιατρικής χρήσης " ξυράφια
( med prep razors ) .
Μέχρι και σήμερα ,παραμένουν να είναι ανοιχτής χτένας
( μιας χρήσεως ) .

https://harmanis.com.gr/product/xyrafak ... 4QQAvD_BwE

Το σημαντικότερο όμως πλεονέκτημα της ανοιχτής χτένας έναντι της λείας ράβδου ασφαλείας ήταν η αυξημένη αντίσταση έναντι της ακούσιας πλάγιας ολίσθησης του ξυραφιού ,παράλληλα προς το μήκος της κόψης της λεπίδας.
Χαρακτηριστικό που λογικά θα απουσίαζε πλήρως από τις υλοποιήσεις λείας ράβδου/προφυλακτήρα ασφαλείας.

Με σκοπό την ελαχιστοποίηση της αθέμιτης πλάγιας ολίσθησης ,
ο Samuel Chaim Stampleman ( 1887-1978 ) εφηύρε την
ράβδο /προφυλακτήρα ασφαλείας φέρουσα αυλακώσεις-ραβδώσεις
( scalloped / grooved safety bar ) .
Είναι ο ίδιος που σχεδίασε και κατέθεσε την αρχική πατέντα
για ίσως το πιο εμβληματικό αμφίκοπο ξυράφι όλων των εποχών ,το Gillette Tech, όπου στην εν λόγω πατέντα με αριθμό US2270388A ,κατατεθείσας εν έτει 1938, αναφέρει :

«Ως ένα περαιτέρω και προαιρετικό χαρακτηριστικό της εφεύρεσης, προτείνω να εφοδιάσω ένα τμήμα του προστατευτικού που εφάπτεται στο πρόσωπο με εγκάρσιες αυλακώσεις ή εγκοπές που τείνουν να αντιστέκονται στη διαμήκη ολίσθηση του ξυραφιού στο πρόσωπο του χρήστη,
αποτρέποντας έτσι ή μειώνοντας σε μεγάλο βαθμό μια κίνηση του ξυραφιού που είναι πιθανό να οδηγήσει σε κόψιμο του χρήστη».

«...και σε αυτούς τους "ώμους" τοποθετείται μια σειρά από εγκάρσιες αυλακώσεις ή χαραγμένες γραμμές. Η εγκοπή βρίσκεται στον προστατευτικό ακριβώς πέρα ​​από την αιχμή της λεπίδας του ξυραφιού και έρχεται σε επαφή με το πρόσωπο του χρήστη με την τάση να αποτρέπει την ολίσθηση του ξυραφιού σε κατεύθυνση παράλληλη με την αιχμή της λεπίδας».



Οι ριγωτές αυλακώσεις/σχισμές εγκάρσια στοιχισμένες κατά μήκος της συμπαγούς ράβδου ασφαλείας προκαλούν οπισθέλκουσα
( drag ) έναντι στη διαμήκη ,παράλληλη με την κόψη της λεπίδας ,κίνηση .Δεν αποτελούν λοιπόν τίποτε διαφορετικό,
παρά ένα επιπρόσθετο μέτρο ασφαλείας.

[Algebar]

Εξαιρετική ανάλυση όπως πάντα Στέφανε !!!

Να πω πάντως σχετικά με την πρώτη δημοσίευση ως προς τις διαφορές OC/CC ότι από την εμπειρία μου με την Tatara Nodachi βρίσκω την OC ένα κλικ πιο αποδοτική από την CC ενώ σύμφωνα με την εταιρεία οι δύο τύποι έχουν ίδια γεωμετρία και έκθεση.