Απρόσωπες αγορές, απρόσωποι άνθρωποι

[mindcircus]

Παρασυρμένος από τη δύναμη του internet και τις χαμηλές τιμές των πολυκαταστημάτων μεγάλωσα κι εγώ με την ψευδαίσθηση ότι κάνω οικονομία, μπορώ να κρίνω ποιο προϊόν είναι καλό, μπορώ να καταδικάσω τα κακά καταστήματα δημόσια, μπορώ να αποφύγω την αλητεία πολλών καταστηματαρχών που δε σέβονταν ούτε το πορτοφόλι μου ούτε την αξιοπρέπειά μου κλπ. Εν μέρει όλα τα παραπάνω ισχύουν και ακούω τα επιχειρήματά σας από εδώ που κάθομαι, ωστόσο πίνοντας τον Κυριακάτικο πρωινό καφέ μου, μου έρχονται διάφορες σκέψεις και σας τις γράφω σαν εξομολόγηση. Ευπρόσδεκτες και οι δικές σας σκέψεις, απλώς ζητάω εκ των προτέρων την κατανόηση ότι πρόκειται για σκέψεις, όχι για ένα ολοκληρωμένο προσεκτικά διατυπωμένο κείμενο. Το ξέρω πως υπάρχουν εξαιρέσεις σε όλα αυτά που λέω και ίσως να φτάνω στην υπερβολή σε κάποια σημεία, αλλά κατανοήστε ότι πρόκειται για ένα μίγμα συναισθημάτων και λογικής, όχι αυτούσια λογική.

Είμαι πλέον τριάντα και κάτι. Όσο περνάει ο καιρός βλέπω ότι νιώθω όλο και περισσότερη απέχθεια τα μεγάλα πολυκαταστήματα και τα eshops αποθήκες. Ίσως εκ πρώτης όψεως να σας φαίνεται ότι είναι δύο διαφορετικές κατηγορίες, αλλά στο δικό μου μυαλό έχει ριζώσει πια η εικόνα του απρόσωπου. Στα μεγάλα καταστήματα, κατά κύριο λόγο αλυσίδες, οι πωλητές είναι άσχετοι με το αντικείμενο και η μόνη πληροφορία που σου προσφέρουν είναι ό,τι γράφει στο ταμπελάκι ή στην καλύτερη περίπτωση τα χαρακτηριστικά που δίνει ο κατασκευαστής και υπάρχουν στο internet. Πρόκειται για ανθρώπους που πολλές φορές έχουν στην πλάτη τους χρόνια σπουδών σε ένα άσχετο αντικείμενο και δεν κατάφεραν να εργαστούν σε αυτό. Πρόκειται για ανθρώπους που δε βρήκαν την ευκαιρία να εργαστούν σε αυτό που αγαπούσαν και έγιναν πωλητές για να μπορέσουν να επιβιώσουν. Πρόκειται για ανθρώπους που στην πλειοψηφία τους είναι κακοπληρωμένοι. Πρόκειται για ανθρώπους που δεν καταφέρνουν να αποκτήσουν εμπειρία σε ένα αντικείμενο γιατί είναι τόσο αναλώσιμοι στην αγορά εργασίας που σε μερικούς μήνες το πιθανότερο είναι αντί για ρούχα να πουλάνε τηλεοράσεις, μετά καλλυντικά, μετά σούπερ μάρκετ, μετά ξανά ρούχα κλπ. Και γι' αυτό η γνώμη τους όταν ψωνίζω είναι πολύ συχνά ανούσια, άδεια και άστοχη.

Για να καλύψω αυτό το κενό καταφεύγω σε reviews άλλων χρηστών. Σ' αυτά κρίνω τα προϊόντα με αστεράκια. Προσπαθώ να καταλάβω μέσα από μία προσπάθεια ποσοτικοποίησης της ευχαρίστησης αν κάτι ταιριάζει στις δικές μου ανάγκες. Όμως δεν έχω ιδέα ποιος είναι απέναντί μου εκείνη τη στιγμή. Δεν αναρωτιέμαι αν ο χρήστης που έδωσε κακό review έχει κάποια εμπειρία και δεν ξέρει να χρησιμοποιεί κάτι. Δεν ξέρω αν είναι ένα κακομαθημένο δεκαπεντάχρονο που βαρέθηκε να τρολάρει στο youtube και άρχισε να γράφει ηλιθιότητες για ένα προϊόν. Δεν ξέρω αν ο χρήστης είναι ένας άχρηστος που δεν ξέρει ούτε να καταλάβει ότι όταν μία ηλεκτρική συσκευή δε λειτουργεί, μπορεί να μη φταίει η ίδια, απλώς πρέπει να τη βάλει πρώτα στην πρίζα. Υποσυνείδητα ελπίζω ότι η συνισταμένη των χρηστών βασίζεται στα σωστά για μένα κριτήρια, την ίδια ώρα που όλοι οι καταναλωτές ψωνίζουν με βάση την τιμή και όχι την ποιότητα. Κι ενώ είναι εν γνώση μου όλ' αυτά, κάθε φορά την ξαναπατάω!

Και έχει τύχει τώρα τελευταία να περάσω από διάφορα μικρά καταστήματα, με μια ιστορία από πίσω τους η οποία δε χωράει σε ένα link με τίτλο "Η εταιρία μας" ή "About us". Ξεχωρίζει από μόνη της όμως μόλις τα κοιτάξω απ' έξω ή όταν μιλήσω με τον ιδιοκτήτη/πωλητή. Στην πλειοψηφία τους πρόκειται για μαγαζιά που έχουν επιζήσει στο χρόνο λόγω της διαφορετικής ποιότητας υπηρεσίας που προσέφεραν. Αναφέρομαι στο γεγονός ότι ο άνθρωπος που έχει ένα τέτοιο κατάστημα συνήθως θα μάθει ποια προϊόντα θα εξυπηρετήσουν καλύτερα τον πελάτη του, θα κρατήσουν στο χρόνο, θα σταθούν επάξια στην τιμή τους και δε θα τον εκθέσουν. Θα αφιερώσει το χρόνο να σου εξηγήσει για ποιότητες στα διάφορα είδη υφασμάτων στα ρούχα, στην ποιότητα των περιελίξεων στα μοτέρ, να βρει κάτι που ταιριάζει καλύτερα στις ανάγκες του με βάση την προηγούμενη εμπειρία του. Και θα τη χτίσει την εμπειρία, γιατί με αυτό ασχολείται μια ζωή. Θα ενδιαφερθεί να ενημερώσει τον κατασκευαστή ενός ελαττωματικού προϊόντος, γιατί ουσιαστικά τέτοια περιστατικά τον εκθέτουν. Θα σου πει και ένα αστείο στο τέλος και θα σου φτιάξει τη διάθεση. Ακόμα και αν φτιάξουν ένα ηλεκτρονικό κατάστημα για να επιζήσουν με τους σύγχρονους όρους της αγοράς, όταν πάω να ψωνίσω από κοντά ξέρω ότι έχω κάνει πολύ πιο σωστή επιλογή.

Πάνε πολλά χρόνια που είχα διαβάσει ένα άρθρο στο Athens Voice, το οποίο κατέληγε στο "Ευχαριστούμε μικρά μαγαζάκια που υπάρχετε, ακόμα και αν δε σας επισκεπτόμαστε ποτέ". Πάντοτε με ενοχλούσε τόσο το περιεχόμενο όσο και η έκφραση αυτής της διατύπωσης. Πλέον ξέρω ότι για να συνεχίσουν να υπάρχουν αυτά τα "μικρά μαγαζάκια" ο μόνος τρόπος είναι να τα τιμήσω για αυτό που είναι. Και θα το προσπαθήσω με όποιο κόστος...

Καλό υπόλοιπο Κυριακής σε όλους!

[Tzimisce]

Εμείς έχουμε οδηγήσει εκεί την αγορά.
Ακόμη και να ασχοληθεί ο πωλητής μια ολόκληρη μέρα με τον πελάτη, οι πιθανότητες είναι ότι ο πελάτης θα ψαχτεί στο skroutz να πάρει από το πιο φτηνό μαγαζί.
Οπότε, γιατί να επενδύσει ο μαγαζάτορας σε καλό πωλητή;

[mindcircus]

Το κείμενο είναι γραμμένο από τη δική μου οπτική γωνία ως καταναλωτή και κάνει κριτική στις δικές μου επιλογές, οπότε προφανώς θεωρώ ότι οι καταναλωτές είμαστε οι υπαίτιοι για αυτή την κοινωνική κατεύθυνση. Από την άλλη, αν θες μία απάντηση στο ερώτημά σου, το κόστος μου ως καταναλωτής είναι να αποποιηθώ ενός μεριδίου της αγοραστικής μου δύναμης με μία τέτοια επιλογή. Κοιτώντας το από την ανάποδη, το βάρος της ευθύνης του πωλητή είναι να αυξήσει την ποιότητα των υπηρεσιών του, ακόμα και με κόστος ένα μερίδιο του κέρδους του.

[Tzimisce]

Πολύ μεγάλη κουβέντα που την έχουμε νιώσει στο πετσί μας.

[NavalArchitect]

Όταν κάποιος έχει προσδοκίες, αυτό αυτόματα είναι πηγή επερχόμενης απογοήτευσης. Αρκετοί από τους ανθρώπους με τους οποίους περνούμε τον καιρό μας, είτε αυτοί είναι συγγενείς, φίλοι ή συνάδελφοι στο χώρο εργασίας μας, δύναται κάποια στιγμή να μας θίξουν, να μη μας σεβαστούν, ή ακόμη και να μας προσβάλλουν. Αυτά συμβαίνουν. Δεν λέω ότι είναι καλό ή κακό, είναι απλά η πραγματικότητα.

Το retail είναι μία πονεμένη ιστορία από μόνη της, σε όλα τα πλάτη και μήκη αυτού του κόσμου. Είναι λοιπόν απολύτως φυσικό το να τύχει να μας προσβάλλει κάποιος σε αυτό το χώρο (όταν εμείς είμαστε οι 'πελάτες' σε ένα κατάστημα), όπως είναι και μερικές φορές αναμενόμενο να θέλει κάποιος μεγάλος ή μικρός καταστηματάρχης να μας 'τα πάρει' - άρα να μην σεβαστεί το πορτοφόλι μας όπως ανέφερες.

Είναι επίσης πιθανόν πως αν πηγαίνεις (ή πήγαινες) σε μεγάλα φυσικά ή ηλεκτρονικά καταστήματα με σκοπό και προσδοκία όλα αυτά που λες ("...κάνω οικονομία, μπορώ να κρίνω ποιο προϊόν είναι καλό, μπορώ να καταδικάσω τα κακά καταστήματα δημόσια, μπορώ να αποφύγω την αλητεία πολλών καταστηματαρχών που δε σέβονταν ούτε το πορτοφόλι μου ούτε την αξιοπρέπειά μου κλπ. ...") τότε ίσως πας για τους λάθος λόγους.



Η αγορά είναι εκεί έξω και εξυπηρετεί ένα και μόνο σκοπό: το κέρδος και την αυτοσυντήρησή της. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχουν μικροί και παλαιοί καταστηματάρχες, έμπειροι και ζυμωμένοι σε αυτό που κάνουν. Υπάρχουν επίσης και τα ευμεγέθη πολυ-καταστήματα που διατηρούν στις τάξεις τους (στον όποιο βαθμό γίνεται αυτό) χαμηλής εξειδίκευσης προσωπικό. Υπάρχει και ο μικρός κακός καταστηματάρχης που το μόνο που κοιτά είναι πώς θα 'τα αρπάξει', κ.ο.κ. Από την άλλη, υπάρχει ο οικογενειάρχης καταναλωτής που δεν ασχολείται πολύ και ο οποίος θα βγει έξω για να πάρει 1-2 πράγματα ώστε να κάνει τη δουλειά του. Μετά υπάρχει ο άλλος καταναλωτής που πριν βγει έξω να ψωνίσει θα κάνει μία μέρα προετοιμασία διαβάζοντας τα specs και τιμές αυτού του πράγματος που ψάχνει. Τέλος, υπάρχει κι αυτός που όπου πάει θέλει να πάρει αυτό που θα πάρει, αλλά θέλει και να περάσει καλά, να νιώσει την ευχαρίστηση. Υπάρχουν όλων των ειδών πάροχοι αλλά και καταναλωτές.

Η κάθε αγορά έχει τους δικούς της κανόνες. Τοπικούς κανόνες. Σαν πρώτη εντύπωση διαβάζοντας αυτά που γράφεις, διακρίνω την τυπική απογοήτευση από αγοραστικές εξερευνήσεις ή κινήσεις που έχεις κάνει στην τοπική, Ελληνική, αγορά. Αν όντως είναι έτσι, είναι απόλυτα φυσιολογικά αυτά που πέρασες όπως και το πώς τα περιγράφεις. Σε κάποια βορειο-Ευρωπαική χώρα η εμπειρία (σε γενικές γραμμές) θα ήταν διαφορετική, στη Βόρειο Αμερική παρομοίως διαφορετική, κ.ο.κ. Εδώ στην Ελλάδα έτσι έχει το πράγμα - νέτα, σκέτα. Αγένεια, πονηριά, έλλειψη σεβασμού, αισχροκέρδεια, και τα λοιπά γνωστά, σε βαθμό μεγαλύτερο (δηλαδή χειρότερο) από ότι σε κάποια άλλη 'χ' ή 'ψ' αγορά στο εξωτερικό. Όταν έχεις δει και το καλύτερο, τότε μπορείς να κρίνεις και το χειρότερο - και να πεις μετά μέσα σου "το δέχομαι αυτό ή όχι;"



Οι τοπικοί κανόνες είναι παρόντες σε όλα τα επίπεδα. Διανθίζουν αυτό που ζούμε όταν οδηγούμε, που βγαίνει ο κάθε γάιδαρος από δεξιά και πηγαίνει πρώτος στο φανάρι παρακάμπτοντας την ουρά όσων νομοταγών περιμένουν σα βλάκες. Αυτό που μας λούζει όταν μπαίνουμε σε ένα κατάστημα και η πωλήτρια έχει ύφος λες και μπήκαμε μέσα στο Buckingham Palace, ουσιαστικά λέγοντάς μας (χωρίς λόγια) πως αν θέλει θα μας δείξει αυτά που θέλουμε να δούμε. Αυτό που περνάμε όταν πηγαίνουμε επίεκεψη σε ένα ιατρό ή δικηγόρο, που εκτός του ότι μπορεί να περιμένουμε μισή ή μία ώρα απ'έξω, όταν μπούμε μέσα αρχίζει το κουτσομπολιό, η συζήτηση (κονσομασιόν το λέω εγώ), και πολλές φορές το άναμα τσιγάρου του 'επαγγελματία'. Και τα λοιπά γνωστά που οι περισσότεροι από εμάς ζούμε καθημερινά.

Αυτά που έχεις μάθει να αποδέχεσαι, αυτά περνάς. Όταν η πλειοψηφία επιβάλλει στην μειοψηφία το τρόπο λειτουργίας και ο πήχης κρατιέται χαμηλά για πολλούς και διαφόρους λόγους, όλοι βουλιάζουν σε ένα τέλμα. Αυτός που ζει σε ένα παλιό δυάρι στο κέντρο μιας βρώμικης μεγαλούπολης, αν τον πάρεις μία μέρα και τον πας 200 χιλιόμετρα έξω στον καθαρό αέρα, θα σου πει "...τώρα κατάλαβα τί θα πει φύση..." Όπως μάθει λοιπόν κανείς. Όχι βέβαια πως η "φύση" είναι και αυτή αθώα. Εκεί που περπατάς πιάνει μιά βροχή και δεν ξέρεις αν θα γυρίσεις πίσω στο γραφικό χωριό. Το ίδιο και με την αγορά. Σε τούτη 'δω την αγορά υπάρχει αγένεια, σε κάποια άλλη πέντε χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά υπάρχουν κατασκευασμένα χαμόγελα και περιποιήσεις μόνο όσο είσαι παρών και νομίζουν ότι θα τους τα ακουμπήσεις. Κάθε τόπος, κάθε αγορά, και η αντίστοιχη κατασκευασμένη 'παιδική χαρά' ή το αντίστοιχο παραμύθι ώστε να κρατιέται ο κόσμος είτε με το χαμόγελο ή είτε με τον τρόμο στα χείλη.



Δυστυχώς όμως η αγορά είναι και διαφυγή πολλές φορές. Εκεί είναι που η πειριποίηση παραπλανεί περισσότερο, όπως και η αγένεια απογοητεύει περισσότερο. Γι'αυτό καλό είναι να είναι η διαφυγή είναι ένα βιβλίο, μία παρέα, μία ώρα σκάκι ή τζούντο, μιά βόλτα με τη μηχανή στο κοντινότερο βουνό, ή απλά περισσότερη ενδοσκόπηση. Δεν υπάρχει λόγος για απέχθεια ή συμπάθεια. Η ύπαρξη τέτοιου συναισθήματος δηλώνει ύπαρξη προσδοκίας, η οποία με τη σειρά της είναι μη επικοδομητική. Τα reviews είναι χρήσιμα αλλά και πάλι το θέμα είναι ποιός γράφει, τί γράφει, με τι background το γράφει. Λαβύρινθος. Και τόσες ώρες, τόσος χρόνος μπροστά στον υπολογιστή για προδιαγραφές, τιμές, reviews... Όλοι βέβαια τα έχουμε κάνει, κι εγώ πολύ περισσότερο ίσως.

Η αγορά εξυπηρετεί ένα συγκεκριμένο σκοπό για τον κάθε καταναλωτή, το ίδιο και όλα τα διαθέσιμα εργαλεία σε αυτή τη διαδικασία (reviews, εναλλακτικοί τρόποι αγοράς αλλά και πληρωμής, κλπ.) Είναι στο χέρι του καταναλωτή να τα κάνει όλα αυτά να δουλεύουν (σε πρακτικό επίπεδο) υπέρ του. Τίποτε παραπάνω.