Περί γλώσσας

Άβαταρ μέλους
digibill
Λύκειο
Λύκειο
Δημοσιεύσεις: 1296
Εγγραφή: 02 Απρ 2014, 15:20
9
Τοποθεσία: Πολίτης του κόσμου
Has thanked: 2205 times
Been thanked: 2875 times
Ηλικία: 40
Επικοινωνία:

Οι γλώσσες και καθετί άλλο ανθρώπινο ακολουθεί εξελικτική πορεία μέσα από μακρές (μετρούμενες σε χρονικούς ορίζοντες αρκετών δεκαετιών, συχνά και αιώνων) περιόδους κοινωνικών μετασχηματισμών. Η ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα παρουσιάζει αξιοσημείωτα σταθερές τάσεις τα τελευταία 40-50 χρόνια. Μελέτες αναδεικνύουν (*) πως οι τάσεις αυτές έχουν τις ρίζες τους στα πρώτα χρόνια συγκρότησης του νεωτερικού ελληνικού κράτους και -κυρίως- σε κοινωνικές παραμέτρους που επηρέασαν τη μορφή του κράτους αυτού.

Για όσο υπάρχουν κοινωνίες, αυτές θα μεταβάλλονται. Οι μεταβολές τους είναι που καθορίζουν τον ρυθμό και την εξέλιξη όλων των πραγμάτων, συμπεριλαμβανομένων της γλώσσας και της εκπαίδευσης (**). Δεν είναι ούτε το dna της ελληνικής γλώσσας ιδιαίτερο, ούτε υπάρχουν ανθελληνικές συνωμοσίες. Τα αρχαία ελληνικά (που από πολλούς σοβαρούς μελετητές αυτή τη στιγμή -και Έλληνες- αμφισβητείται η άμεση σύνδεσή τους με τα νέα, σύγχρονά μας Ελληνικά -συγχωρέστε με, εδώ δεν θυμάμαι αυτή τη στιγμή τη σχετική βιβλιογραφική παραπομπή...) δεν ήταν τα μόνα που είχαν πληθώρα λέξεων· και άλλες γλώσσες τότε είχαν αξιοσημείωτο εννοιολογικό φάσμα. Απλώς τα αρχαία ελληνικά γνώρισαν ιδιαίτερη ανάπτυξη για λόγους κοινωνικούς: στην ανατολική Μεσόγειο των αρχαίων χρόνων, η οποία μάλιστα ταυτιζόταν χωροθετικά με την έννοια της Ευρώπης, ο ελληνικός πολιτισμός αντιπροσώπευε το κυρίαρχο παράδειγμα κυρίως για λόγους οικονομικούς - κοινωνικούς. (***) Καθώς τα ελληνικά αποτελούσαν την κυρίαρχη τότε γλώσσα, η εξέλιξη της και ο πλουτισμός της ήταν λογικό αποτέλεσμα, μιας και την χρησιμοποιούσε μεγάλος αριθμός ανθρώπων για πολύ μεγάλο χρόνο. Ο εννοιολογικός πλούτος της οφείλεται στο ότι χρησιμοποιήθηκε από ανθρώπους που καλλιέργησαν την αφαιρετική - εννοιολογική σκέψη, η οποία αναπτύχθηκε στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου την ίδια εποχή (****). Με λίγα λόγια, ο εννοιολογικός πλούτος των αρχαίων ελληνικών ήταν αποτέλεσμα της καλλιέργειάς τους από τη σκέψη των φιλοσόφων, κι όχι το αντίθετο.

Μάλιστα εύκολα αποδεικνύεται αυτή η συσχέτιση κοινωνικών παραμέτρων με τον γλωσσικό πλούτο, καθώς σε μεταγενέστερες εποχές που σημειώθηκαν σημαντικές εξελίξεις στον κόσμο των ιδεών, η ελληνική γλώσσα δεν χρησιμοποιήθηκε ιδιαίτερα: στην μεσαιωνική - προνεωτερική φιλοσοφική παραγωγή (μέχρι τον 17ο αι) απόλυτα κυρίαρχη γλώσσα είναι τα λατινικά (με εκπληκτικό εννοιολογικό πλούτο), στην δε εποχή των επιτευγμάτων της σύγχρονης φιλοσοφίας, κυρίαρχα είναι τα Γερμανικά (18ος - 19ος αι -εποχή του γερμανικού ιδεαλισμού- και αρχές 20ου). Και στις δύο αυτές περιπτώσεις οι γλώσσες που χρησιμοποιήθηκαν εξέφρασαν με ιδιαίτερο πλούτο τις ολοένα και πιο αφηρημένες και δύσκολες έννοιες.

Με λίγα λόγια, τα πράγματα αλλάζουν γιατί αλλάζουν οι κοινωνίες. Σε αυτή τη διαδικασία δεν είμαι σίγουρος αν υπάρχουν "σωστό" και "λάθος", γιατί η κοινωνική - ιστορική εξέλιξη δεν υπακούει σε ορθολογικές αιτίες, αλλά αποτελεί αποτέλεσμα της συνισταμένης παράλληλων δράσεων...

(*) Ενδεικτικά, βλ., σχετ Δερτιλής, Γιώργος Β., 1939-. Αεί παίδες απαίδευτοι
(**) Για μια εξαιρετική μελέτη της σύνδεσης κοινωνικών παραγόντων και εκπαιδευτικής εξέλιξης, βλ. σχετ. Emile Durkheim, Η εξέλιξη της παιδαγωγικής σκέψης. Ειδικά για τη νεωτερική εποχή στον δυτικό κόσμο (ο οποίος αποτελεί το κυρίαρχο πλέον παράδειγμα για την εκπαιδευτική οργάνωση) βλ. σχετ. Andy Green, Εκπαίδευση και συγκρότηση του κράτους - Η ανάδυση των εκπαιδευτικών συστημάτων στην Αγγλία, στη Γαλλία και στις ΗΠΑ
(***)Βλ. σχετ. Λίλα Λεοντίδου, Αγεωγράφητος χώρα - Ελληνικά είδωλα στους επιστημολογικούς αναστοχασμούς της ευρωπαϊκής γεωγραφίας
(****) Η εμφάνιση της αφαιρετικής σκέψης στην ίδια περιοχή συνδέεται πάλι με λόγους κοινωνικούς.
macho
Δάσκαλος Ξυρίσματος
Δάσκαλος Ξυρίσματος
Δημοσιεύσεις: 5173
Εγγραφή: 23 Ιουν 2014, 19:15
9
Has thanked: 16341 times
Been thanked: 17333 times

Βασιλη συγχαρητηρια για την πολυ ενδιαφερουσα και εκπαιδευτικη αναφορα σου.συμφωνω απολυτα με αυτα που λες.
μια μικρη προσθεση μονο :η αρχαια ελληνικη γλωσσα ειναι η μονη ευρωπαικη εννοιολογικη γλωσσα μαζι με την λατινικη(που και αυτη σε θεματα δομης και διαρθρωσης ειναι επηρεασμενη απο την ελληνικη).ολες οι αλλες γλωσσες(διαλεκτοι)ειναι απλως σημειολογικες.
Άβαταρ μέλους
digibill
Λύκειο
Λύκειο
Δημοσιεύσεις: 1296
Εγγραφή: 02 Απρ 2014, 15:20
9
Τοποθεσία: Πολίτης του κόσμου
Has thanked: 2205 times
Been thanked: 2875 times
Ηλικία: 40
Επικοινωνία:

Μάχο, πιθανόν να ισχύει αυτό που λες, αλλά δεν έχω τη βαθύτερη γνώση για να το υποστηρίξω ή να το απορρίψω [διατηρώ μια επιφύλαξη για τα Γερμανικά, γιατί στην εποχή του γερμανικού ιδεαλισμού (Καντ, Χέγκελ, Κέργκεγκωρ κλπ] εξέφρασαν πολύ πλούσιες αφαιρετικές έννοιες, τις οποίες είναι δύσκολο να μεταφράσει κανείς σε οποιαδήποτε άλλη γλώσσα..)
Σε κάθε περίπτωση πάντως, ο χαρακτήρας της κάθε γλώσσας είναι αποτέλεσμα κοινωνικής εξέλιξης, κι όχι άλλων παραγόντων (dna κλπ)
Άβαταρ μέλους
christostz03
Λύκειο
Λύκειο
Δημοσιεύσεις: 2011
Εγγραφή: 29 Νοέμ 2013, 10:11
10
Τοποθεσία: Αρτέμιδα - Αττική
Has thanked: 6352 times
Been thanked: 9776 times
Ηλικία: 43

Καταρχάς καλημέρα σε όλους.

Προσωπικά θεωρώ ότι κάποια στοιχεία των λαών δεν πρέπει να αλλάζουν ή να "εξελίσονται".
Η ιστορία και η γλώσσα των λαών είναι δύο από αυτά.
Θεωρώ αδιανόητο να μην τονίζουμε τις λέξεις, όπως εξίσου αδιανόητο θεωρώ να διαστρεβλώνουμε την ιστορία.
Καλή, κακή αυτή είναι. Εξάλλου δεν μαθαίνουμε μόνο από τα καλά, οφείλουμε να μαθαίνουμε και τα αρνητικά ώστε να ξέρουμε να τα αποφύγουμε σε μελλοντικές περιστάσεις.

Αν κάτι το αφήνουμε, με τον καιρό θα μας αφήσει και αυτό.
Είναι κομμάτι της γενικότερης παιδείας (και ο τονισμός, κατ'επέκταση και η γλώσσα) των λαών.
Wet Shaving Rules !!!

"Φορτώστε" σαν να μην υπάρχει αύριο ... Λεφτά για καινούρια κρέμα ή σαπούνι ΠΑΝΤΑ υπάρχουν ...

-- Χρήστος --
macho
Δάσκαλος Ξυρίσματος
Δάσκαλος Ξυρίσματος
Δημοσιεύσεις: 5173
Εγγραφή: 23 Ιουν 2014, 19:15
9
Has thanked: 16341 times
Been thanked: 17333 times

πρωτοτυπες εννοιες οσο και αν αυτο φανταζει λιγο σοβινιστικο(ξενο δανειο)εξεφρασε μονο η ελληνικη και η λατινικη γλωσσα .δυσκολες εννοιες οπως ελευθερια,πολιτισμος,ανδρεια,φιλοτιμια,πολιτεια κ.α.δεν υπαρχουν πρωτοτυπες σε καμμια αλλη γλωσσα.
Άβαταρ μέλους
Stefanos
Καθηγητής Ξυρίσματος
Καθηγητής Ξυρίσματος
Δημοσιεύσεις: 9900
Εγγραφή: 14 Ιουν 2010, 10:28
13
Τοποθεσία: [ Mering ]
Has thanked: 212 times
Been thanked: 1189 times
Ηλικία: 49
Επικοινωνία:

Για το "φιλοτιμια" θα συμνφωνησω. Για τα αλλα διαφωνω.
Εικόνα
macho
Δάσκαλος Ξυρίσματος
Δάσκαλος Ξυρίσματος
Δημοσιεύσεις: 5173
Εγγραφή: 23 Ιουν 2014, 19:15
9
Has thanked: 16341 times
Been thanked: 17333 times

ποιες ειναι δηλαδη οι πρωτοτυπες λεξεις; ας πουμε π.χ.η λεξη πολιτισμος στα γερμανικα πως ειναι;
Άβαταρ μέλους
Stefanos
Καθηγητής Ξυρίσματος
Καθηγητής Ξυρίσματος
Δημοσιεύσεις: 9900
Εγγραφή: 14 Ιουν 2010, 10:28
13
Τοποθεσία: [ Mering ]
Has thanked: 212 times
Been thanked: 1189 times
Ηλικία: 49
Επικοινωνία:

die Zivilisation για τον πολιτισμο της ανθρωποτητας,
die Kultur για τον εικαστικο πολιτισμο,
die Freiheit ειναι η ελευθερια,
der Staat ειναι η πολιτεια,
die Mannhaftigkeit ειναι η ανδρεια, με συνωνυμα die Tapferkeit (γενναιοτητα), die Mut (το θαρρος)

Η βασικη διαφορα της ελληνικης γλωσσας ειναι οτι οι λεξεις εχουν εκτος απο μια μαθηματικη αρμονια, και μια συνθετη ερμηνια, δλδ αποτελουνται απο εννοιες οι οποιες ενωμενες δινουν μια νεα λεξη - εννοια. Παραδειγμα: συννεφο ετυμολογικα προερχεται απο το
συν+νεφος, δλδ συσσωρευση νεφων. Στα αγγλικα ειναι "cloud". Ετυμολογικα, δε μας λεει τπτ. Χεσε μεσα και ασε. Το ιδιο και στα γερμανικα. Die Wolke. Δε μιλαω για την εννοια, καθε λεξη μπορει να ερμηνευθει περιφραστικα. Ετυμολογικα, η ελληνικη γλωσσα ειναι η μονη που εχει αυτη την ιδιομορφια, παρεα με τα ιταλικα βεβαια.
Εικόνα
Άβαταρ μέλους
marinos79
Γυμνάσιο
Γυμνάσιο
Δημοσιεύσεις: 886
Εγγραφή: 22 Ιαν 2013, 12:57
11
Τοποθεσία: Βύρωνας - Αττικής.
Has thanked: 190 times
Been thanked: 762 times
Ηλικία: 62

digibill έγραψε:Οι γλώσσες και καθετί άλλο ανθρώπινο ακολουθεί εξελικτική πορεία μέσα από μακρές (μετρούμενες σε χρονικούς ορίζοντες αρκετών δεκαετιών, συχνά και αιώνων) περιόδους κοινωνικών μετασχηματισμών.
Mε νόμο (που ψηφίστηκε νύκτα), καταργήθηκε η καθαρεύουσα και επιβλήθηκε η λεγομένη δημοτική και το μονοτονικό, αλλά είναι λάθος να νομίζουμε ότι με νόμους μπορείς να επιβάλεις στον άλλον, με ποιο τρόπο θα μιλήσει και πώς θα γράψει. Γλωσσικές μορφές μπορούν να προτείνουν μόνον οι λογοτέχνες, οι ποιητές και οι ειδικοί επιστήμονες. Έτσι όμως κόψαμε την ρίζα του γλωσσικού μας δένδρου, στενέψαμε τους ορίζοντες της σκέψεως, τις δυνατότητες εκφράσεως και ανακόψαμε την εξέλιξη του γλωσσικού μας πολιτισμού.
digibill έγραψε:Τα αρχαία ελληνικά (που από πολλούς σοβαρούς μελετητές αυτή τη στιγμή -και Έλληνες- αμφισβητείται η άμεση σύνδεσή τους με τα νέα, σύγχρονά μας Ελληνικά -συγχωρέστε με, εδώ δεν θυμάμαι αυτή τη στιγμή τη σχετική βιβλιογραφική παραπομπή...) δεν ήταν τα μόνα που είχαν πληθώρα λέξεων· και άλλες γλώσσες τότε είχαν αξιοσημείωτο εννοιολογικό φάσμα.
Η αισθητική επίδραση του ελληνικού φωτεινού ουρανού, της ηλιακής θαλπωρής, της ποικιλίας του φυσικού περιγύρου, βουνά, λαγκάδια και κάμποι, ποτάμια και ρυάκια, θάλασσες και ακρογιάλια, ήπιο μέσα σ’ όλες τις εναλλαγές του κλίμα, διεμόρφωσε την ήπια, εύκαμπτη, μελωδική, γεμάτη φωνήεντα και ποικιλία εκφράσεων, ελληνική γλώσσα. Ζωηρή, ηχηρή, ποικιλοτονισμένη, ανάλαφρη. Αντίθετα, όσο ανεβαίνουμε προς τα βόρεια, η άρθρωση βαραίνει. Γίνεται υπόκωφη, σκληρή, θορυβώδης. Η φύσις γύρω δεν είναι φιλική. Πρέπει να παλαίψεις πολύ για να την δαμάσεις. Απαιτείται βόγγος και προσπάθεια. Τα τονισμένα χαρακτηριστικά του λόγου καταφαγώνονται από τα σύμφωνα. Μέσα στο παγερό σκηνικό το ένστικτο, απαγορεύοντας και την παραμικρή απώλεια θερμότητας υπαγορεύει : λιγώτερο άνοιγμα στη στοματική κοιλότητα – λιγώτερα φωνήεντα, περισσότερα σύμφωνα. Είναι οι λεγόμενες γλώσσες του κλειστού στόματος. Ένα σύντομο αλλά χαρακτηριστικό παράδειγμα, η λέξις ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗ, με έξι φωνήεντα. Δανείζονται την λέξη οι Λατίνοι, (όπως εξ άλλου το σύνολο σχεδόν του λεξιλογίου τους ), και την προφέρουν ALEMOSINA. Ας παρακολουθήσουμε τις μεταμορφώσεις της :
Ιταλικά : ELEMOSINA
Ισπανικά : LIMOSNA
Γαλλικά : AUMONE
Γερμανικά : ALMOSEN και
Αγγλικά : ALMS. Από τα έξη φωνήεντα έμεινε ένα! Γι’ αυτό έχει ειπωθεί ότι η γλώσσα κάθε έθνους είναι η γενεαλογία και η ιστορία του. Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Είναι ακόμη η ψυχή του, η εικόνα του, η φυσιογνωμία του. Ειδικώτερα η Ελληνική είναι μια από τις αρχαιότερες ομιλούμενες γλώσσες και αναμφισβήτητα η αρχαιότερη απ’ όσες ομιλούνται σήμερα στην Ευρωπαϊκή ήπειρο.
Απ’ ότι γνωρίζουμε τεκμηριωμένα μέχρι σήμερα, καθώς οι χρονολογίες συνεχώς μετατίθενται προς τα πίσω, με τα καινούργια στοιχεία που φέρνει στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη (τους φθεγγομένους λίθους – τις πέτρες που μιλάνε – τα Αρχεία της γης ), η γλώσσα μας είναι ηλικίας περίπου 5.000 ετών, αφού όχι μόνο ομιλείται αλλά και γράφεται τουλάχιστον από το 2.700 π.Χ. όπως χρονολόγησε η επιστήμη τα αρχαιολογικά ευρήματα της Ιθάκης, μεταξύ των οποίων υπήρχαν όστρακα κεραμικά με χαραγμένα συμβολικά σχήματα.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι τα αρχαιότερα κείμενα της αγγλικής γλώσσης ανάγονται στον 7ο μ.Χ. αιώνα, της γερμανικής στον 8ο αιώνα μ.Χ. ( μετάφραση των Γραφών από τον επίσκοπο Ουλφίλα ) της δε γαλλικής ανήκουν στον 9ο αιώνα μ.Χ. ( Les Serments de Strasbourg ). Και ο γλωσσολόγος H. Steinthal παρατηρεί σχετικώς: « η νέα ελληνική ομοιάζει προς την αρχαίαν πολύ περισσότερον απ’ όσο η σημερινή γερμανική προς την γλώσσαν του Καρόλου του Μεγάλου, την οποίαν οι σύγχρονοι Γερμανοί δεν κατανοούν ».
Πορευόμαστε χιλιάδες χρόνια όμως εξακολουθούμε να λέμε τον ουρανό ουρανό, τον ήλιο ήλιο και τον άνεμο άνεμο. Χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας ομιλία λέξεις αναλλοίωτες από την Ομηρική και Προομηρική εποχή, ενώ όλες οι σύνθετες λέξεις μας έχουν μέσα τους ολοφάνερη την αρχαία ρίζα. Η βασική δομή της εκφοράς του ελληνικού λόγου παραμένει ίδια. Και ας μην ξεχνάμε ότι η Ελληνική Γλώσσα, μέσω της Λατινικής που είναι θυγατέρα της, έχει γονιμοποιήσει όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές γλώσσες. Κατά τον Durant , μόνο τον καιρό του Αυγούστου ενσωματώθηκαν στο λατινικό λεξιλόγιο 10.000 ελληνικές λέξεις, χωρίς να αναφερθεί ακόμη σε εποχές παλαιότερες και αυτού του β΄ ή και του α΄ αποικισμού.
Η Ελληνική έχει δώσει το υλικό, και το δίνει ακόμη σήμερα, για την διαμόρφωση, παγκοσμίως, του επιστημονικού λεξιλογίου. Η Ιατρική, η Φυσική, η Αστρονομία, η Γεωγραφία, η Φιλολογία, η Φιλοσοφία, η Χημεία, η Γεωμετρία, τα Μαθηματικά, η Πολιτική, η Θεολογία, όλες γενικά οι Τέχνες και οι Επιστήμες γεννήθηκαν, κινούνται και αναπτύσσονται με ένα λεξιλόγιο καθαρά ελληνικό.
Το 1952 οι Άγγλοι ΒΕΝΤΡΙΣ και ΤΣΑΝΤΓΟΥΪΚ πέτυχαν να αποκρυπτογραφήσουν την Γραμμική γραφή β΄, που αποτελείται από 88 σημεία. Κάθε ένα εκφράζει μια συλλαβή. Είτε μόνο φωνήεν, είτε σύμφωνο και φωνήεν μαζί. Τα τελικά σύμφωνα δεν σημειώνονται. Γι’ αυτό διαβάζουμε Α ΝΕ ΜΟ στη θέση του ΑΝΕΜΟΣ. Για τα υγρά ΛΑ και ΡΑ υπάρχει ένα μόνο σημείο. Γράφεται ΣΕ ΡΙ ΝΟ αντί ΣΕΛΙΝΟ. Οι περισσότερες λέξεις μας είναι γνωστές. ΡΑ ΠΤΕ ράπτης, Ε ΡΕ ΜΟ έρημος,. ΤΕ ΜΕ ΝΟ τέμενος, ΤΟ ΡΑ ΚΕ θώρακες, ΚΥ ΜΙ ΝΟ κύμινο, ΚΙ ΤΟ χιτών, ΔΑ ΜΟ δήμος, FO NO Fοινος δηλαδή οίνος, με το αρχαιότατο ελληνικό γράμμα δίγαμμα - F – μπροστά, που το πρόφεραν σαν ελαφρύ βήτα. Αυτή η προφορά έχει διασωθεί μέσω της Λατινικής στις Δυτικές Γλώσσες. ( VINO λέγεται ο οίνος στα Ιταλικά και Ισπανικά, VIN στα Γαλλικά, WEIN στα Γερμανικά, WINE στα Αγγλικά κ.λ.π.), συνεχίζουμε Α ΡΟΥ ΡΑ άρουρα, η γη, ΚΟ ΝΟ ΣΟ Κνωσός, ΜΕ ΡΙ μέλι, ΤΟ ΚΟ ΣΟ ΤΑ τοξότης, ΠΕ ΔΙ ΡΑ πέδιλα, ΠΕ ΡΥ ΣΙ ΝΑ περυσινά, ΔΙ ΟΣ μήνας του Μακεδονικού ημερολογίου.
Υπάρχουν πολλοί τύποι χαρακτηριστικοί που τους απαντάμε συχνότατα στον Όμηρο. Απ’ αυτό γίνεται φανερό ότι τα έργα του Ομήρου βασίζονται σε μια μακρά παράδοση. Ο Όμηρος δεν υπήρξε ο πρώτος, αλλά ο τελευταίος και διασημότερος μιάς μεγάλης σειράς επικών ποιητών που μερικών τα ονόματα έχουν διασωθεί, όπως και τα ονόματα των έργων τους, όχι όμως τα ίδια τα έργα τους, όπως Οιχαλίας άλωσις του Κρεώφυλου, Φωκαϊς του Πρόδικου, Δαναϊς και Αιθιοπίς του Αρκτίνου, Επίγονοι του Αντίμαχου, Οιδιπόδεια του Κιναίθωνος, Θηβαϊς του Καλλίνου, Μικρά Ιλιάς του Λέσχη.
Η γλώσσα του Ομήρου είναι μια γλώσσα καθαρά λογοτεχνική που δεν κατατάσσεται σε καμμιά από τις αρχαίες διαλέκτους. Περιέχει στοιχεία από όλες. Στις πηγές αυτής της γλώσσας κατάφυγαν οι αρχαίοι για την σύνθεση επιτυμβίων και την διατύπωση χρησμών. Ο Όμηρος ήταν για τα αρχαία ελληνόπουλα αλφαβητάρι, Γεωγραφία και Ιστορία μαζί. Όπως μας λέει ο Πλάτων : «Την Ελλάδα πεπαίδευκεν ούτος ο ποιητής.»
Σήμερα χρησιμοποιούμε αυτούσιες, παρεφθαρμένες και εν συνθέσει, πολύ πάνω από 5.000 ομηρικές λέξεις. Μικρό παράδειγμα : αλήθεια και αρετή, γελώ και θρηνώ, νεότης, πατρίς και πέλαγος, δίκαιος, σκέπτομαι, όπλο και όρκος, βουλή, πόλεμος και αιχμή του δόρατος. Επί πλέον υπάρχει ένας πολύ μεγάλος αριθμός λέξεων που ενώ δεν έχουν διασωθεί αυτούσιες κρύβονται μέσα σε σύνθετα ή σε διάφορα παράγωγα. Άλλες πάλι έχουν τόσο παραφθαρεί ώστε δύσκολα αναγνωρίζονται.
Μπορεί να μην ονομάζουμε αυδή την φωνή, λέμε όμως έμεινα άναυδος ή απηύδησα. Η γη σήμερα δεν λέγεται άρουρα ούτε χθών , το ιμάτιο δεν ονομάζεται λώπη. Έχουμε όμως και αρουραίους και υποχθόνιους και λωποδύτες. Δεν λέμε κυνώ το φιλώ, ούτε κύσα το εφίλησα. Λέμε όμως προσκυνώ το εικόνισμα, ενώ το φιλώ αγγλικά λέγεται kiss και γερμανικά kussen. Δεν ονομάζουμε το κρεββάτι λέκτρον ή λέχος, έχουμε όμως λεχώνες. Το συχνά δεν το λέμε θαμά, εκείνος όμως που συχνάζει κάπου αποκαλείται θαμών. Το γεύμα ή το δείπνο δεν είναι πλέον δόρπον, όμως αυτό δεν μας εμποδίζει να γευθούμε κάποιο επιδόρπιον. Και εάν το σκουπίζω – φροντίζω, δεν το λέμε κορέω, στους ναούς υπάρχει πάντα ο νεωκόρος, έμαθαν το κορέω οι Λατίνοι το πρόφεραν CURO, με την ίδια έννοια – φροντίζω, και τρέχουμε όλοι τώρα για κούρες αδυνατίσματος. Το ρήμα αλέξω που σημαίνει αποκρούω, είναι πλέον άχρηστο. Το αλεξίσφαιρο, το αλεξίπτωτο, το αλεξικέραυνο, είναι πολύ χρήσιμα. Χρησιμοποιούμε την λέξη ζάντα (γαλλικά jante ) στη θέση του άντυξ που είναι η περιφέρεια παντός κυκλοτερούς (άντυξ ουρανίη, άντυγες αρμάτων). Το διάσημο και πανταχού παρόν, παγκοσμίως, ως πρώτο συνθετικό, επίρρημα Τήλε, δηλώνει ακριβώς την μεγάλη απόσταση. Τηλεόρασις, τηλεγράφημα, τηλέτυπον, τηλέφωνον, τέλεφαξ κ.λ.π. και το ΦΑΞ από το φαίνω, πέφαγγα ( FAX : έχω ήδη εμφανίσει ).
Υπάρχουν ακόμη λέξεις που έχουν πάρει πρόθεση, όπως : οτρύνω – παροτρύνω, πηρός – ανάπηρος. Υπάρχουν σχήματα λόγου που γέννησαν μια καινούργια λέξη : π.χ. το ρέζων αίσυλα (ρέζω σημαίνει ποιώ και αίσυλα σημαίνει άδικα ) έγινε ρεζίλι. Ο ατρύγετος πόντος ( ανήσυχη – ταραγμένη θάλασσα ) επιζεί στην Ιθάκη ως ατρύητη θάλασσα, και το παρά θίν’ αλός στην Κέα το λένε μέχρι σήμερα παρασιναλιμιά.
Εκφράσεις όπως : γόνυ κάμπτω , δακρυόεν γελάσασα , λύεται γούνατα , νομίζεις ότι είναι μόλις χθεσινές, και κάτι ακόμη επί χλαίναν βάλε κοιμηθέντι ( Ομ. Οδ. υ 4). Σε κάποια σελίδα αυθεντικού ημερολογίου από το πόλεμο του 1940, ένας απλός Έλληνας στρατιώτης στις 7 Ιανουαρίου του 1941, 30 αιώνες μετά το επί χλαίναν βάλε κοιμηθέντι σημείωνε…βάλαμε την χλαίνην και κοιμηθήκαμε…
Τι έχει αλλάξει; Υπάρχει ένα τραγούδι της Καλαβρίας, της Κάτω Ιταλίας, της Μεγάλης Ελλάδος, στην γκρεκάνικη διάλεκτο που λέει :
Απ’ το ταφί Όμερο
Τζητάει τσε τέλει
Να μην πεσαίνει
Η γκλώσσα ντική μας…
Το Ιωνικό Αλφάβητο παραμένει αναλλοίωτο εδώ και 2.500 χρόνια και το διδασκόμαστε ονομάζοντας τα γράμματα όπως ο Αθήναιος στους Δειπνοσοφιστάς. Είναι βέβαια γνωστό ότι οι αρχαίοι πρόγονοί μας δεν πρόφεραν τα Ελληνικά όπως τα προφέρουμε εμείς. Το Β λόγου χάριν, εικάζεται ότι προφερόταν πιο σκληρό, περίπου σαν μπέ. Το Η σαν μακρό εε. Το αρχικό δασύ πνεύμα, η δασεία, συνηχούσε ωσάν παχειά πνοή και ήταν γράμμα, το κεφαλαίο δικό μας ‘’Η’’. Αυτό το δασύ πνεύμα έχει διασωθεί μέχρι τις ημέρες μας σε ορισμένες περιοχές όπου αντί ήλιος ή αίμα, προφέρουν γήλιος, γαίμα. Το έχουν διατηρήσει και οι λατινογενείς γλώσσες στις δασυνόμενες ελληνικές λέξεις που έχουν δανειστεί. Γράφουν HEROS – ήρως με Η μπροστά, το αρχαιοελληνικό σημείο της δασείας.
Ο τονισμός της ελληνικής γλώσσας ήταν μουσικός. Η φωνή ανεβοκατέβαινε κυριολεκτικά την μουσική κλίμακα. Όταν οι Ρωμαίοι πολίτες πρωτάκουσαν Έλληνες ρήτορες, συνέρρεαν ν’ αποθαυμάσουν , ακόμη και όσοι δεν γνώριζαν ελληνικά, τους ανθρώπους που ελάλουν ως αηδόνες. Οι τόνοι και τα πνεύματα που καθιερώθηκαν ως σημεία στην Ελληνική Γλώσσα εδώ και 2.000 χρόνια, σκοπό είχαν να διασώσουν , εκτός από την συνηχητική πνοή της δασείας και το μελικό σχήμα των λέξεων. Κι αυτό γιατί η γλώσσα μας στα ελληνιστικά χρόνια μιλιόταν από όλο τον τότε γνωστό κόσμο (όπως σήμερα τα Αγγλικά ), με αποτέλεσμα οι βαρβαρικοί λαοί με την τραχιά προφορά τους να αλλοιώνουν την μελωδία των λέξεών της, αφού : «…και μέλος έχουσιν αι λέξεις και ρυθμόν και μεταβολήν. Ώστε η ακοή τέρπεται τοις μέλεσιν, ήδεται τοις ρυθμοίς, ασπάζεται τας μεταβολάς…» Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς.
Η φωνή εκτείνεται πότε επί το οξύ, οπότε θέτουμε οξεία, πότε ανεβαίνει και αμέσως περισπάται, εδώ χρειάζεται περισπωμένη. Αυτό είναι οι τόνοι. Μουσικά σημεία και κανόνες που προφυλάσσουν από την παραφωνία μια γλώσσα κατ’ εξοχήν μουσική, όπως η αντίστιξις που διδάσκεται στα ωδεία, οι διέσεις και υφέσεις που διορθώνουν τις κακόηχες συγχορδίες.
Η κίνηση του τρισυλλαβικού τόνου προσέδιδε στα ελληνικά ιδιάζοντα ρυθμό και χάρη. Ο τόνος μετακινείται όπως τα δάκτυλα επάνω στις χορδές των μουσικών οργάνων : η καλλιέπεια της καλλιεπείας, η κυβέρνησις της κυβερνήσεως, τα βάρη των βαρών, αι μέλισσαι των μελισσών. Ο απλός σχολικός κανόνας που κάποτε όλοι σέβονταν : «όταν η λήγουσα είναι μακρά η προπαραλήγουσα Δεν τονίζεται », δεν είναι ιδιοτροπία των γραμματικών και των Αλεξανδρινών λογίων. Είναι κανών αντιστίξεως και αρμονίας για να αποφευχθεί η παραφωνία, η μονοτονία , το φάλτσο. Ακόμη και ο καστανάς στα προπύλαια θα σου πει σήμερα, …« είμαι στην οδό Πανεπιστημίου » …και όχι στην οδό Πανεπιστήμιου.
Ο Ντυράν στην Παγκόσμιο Ιστορία του Πολιτισμού καταθέτει ότι τον Δ΄ μ.Χ. αιώνα, από τα 70.000.000 ψυχών της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, τα 44.000.000 μιλούσαν ελληνικά. Τούτο όμως είχε ως συνέπεια να περάσει η γλώσσα ορισμένες κακοπάθειες. Διότι ομιλήθηκε όχι μόνον από τους Ρωμαίους, που έφθασαν μάλιστα να καυχώνται γι’ αυτό, αλλά και από όλους τους κατακτημένους βαρβαρόφωνους λαούς της εποχής οι οποίοι αναγκασμένοι για λόγους εμπορικούς και επικοινωνιακούς να την ομιλήσουν. Με την τραχιά τους άρθρωση, επέφεραν τραύματα και αλλοιώσεις στην προφορά, στην σύνταξη, στην αρμονία στην μελωδία της…
Άβαταρ μέλους
aris22
Δάσκαλος Ξυρίσματος
Δάσκαλος Ξυρίσματος
Δημοσιεύσεις: 5381
Εγγραφή: 30 Απρ 2012, 07:08
11
Τοποθεσία: Θεσσαλονικη
Has thanked: 4470 times
Been thanked: 5443 times

Πολλά μπράβο Μαρίνο , καταπληκτική ανάρτηση !!! :clap1
Άρης

Ζούν ανάμεσα μας........
Απάντηση

Επιστροφή στο “Ενημέρωση”