αν βάλουμε λίγο το μυαλό μας να δουλέψει μπορούμε να κατανοήσουμε μέχρι και τα Ομηρικά έργα στο αρχικό κείμενο.
Εάν δεν είναι εδώ η θέση της απαντήσεως, τοποθετήστε την όπου αρμόζει.
Ας δούμε τώρα εάν υπάρχουν διαφορές της σημερινής γλώσσα μας από την γλώσσα που μίλαγαν οι πρόγονοί μας:
ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ
ΡΑΨΩΔΙΑ α.
Άνδρα μοι έννεπε, Μούσα, πολύτροπον, ός μάλα πολλά
πλάγχθη, επεί Τροίης ιερόν πτολίεθρον έπερσεν
πολλών δ’ ανθρώπων ίδεν άστεα και νόον έγνω,
πολλά δ’ ό γ’ εν πόντω πάθεν άλγεα όν κατά θυμόν,
αρνύμενος ήν τε ψυχήν και νόστον εταίρων.
Αλλ’ ουδ’ ως ετάρους ερρύσατο, ιέμενος περ,
αυτών γάρ σφετέρησιν ατασθαλίησιν όλοντο,
νήπιοι, οί κατά βούς Υπερίονος Ηελίοιο
ήσθιον ,αυτάρ ο τοίσιν αφείλετο νόστιμον ήμαρ.
Σύμφωνα με παλαιά συνήθεια ο ποιητής επικαλείται την Μούσα και δίδει εν συντομία το περιεχόμενον του ποιήματος.
Έννεπε
Προστακτική του ενέπω ή εννέπω = λέγω, διηγούμαι (κυρίως μεγαλοφώνως )
Πολύτροπον
Τον πολυγυρισμένο, αλλά και τον πολυμήχανο. Επίθετο που χαρακτηρίζει εξ αρχής τον ήρωα του ποιήματος, τον Οδυσσέα.
Πλάγχθη
Παθητικός αόριστος, χωρίς αύξηση (όπως συνήθως στον Όμηρο), του ρήματος πλάζω = περιπλανώμαι - από εδώ προέρχεται το σημερινό πλαγκτόν.
Πτολίεθρον
Πόλις
Έπερσεν
Αόριστος του ρήματος πέρθω = εκπορθώ ( από εδώ προέρχεται ο Πορθητής, ο απόρθητος )
Πολλών δ’ ανθρώπων ίδεν άστεα και νόον έγνω
Στίχος που δεν απαιτεί ειδική γνώση της αρχαίας ελληνικής.
Όγε
Η δεικτική αντωνυμία επιτεινομένη με το μόριο γε.
Πόντος
Πέλαγος, ανοικτή θάλασσα (από εδώ προέρχεται το καταποντίζω, τα ποντοπόρα πλοία )
Πάθεν
Ο συνήθης αναύξητος αόριστος - έπαθε –
Άλγεα άλγος
Κόπος, κακουχία, θλίψις ενώ στην σύγχρονη γλώσσα είναι ο πόνος ( τώρα ξέρουμε τι είναι το ALGEZAL που αγοράζουμε από το φαρμακείο )
Θυμός
Ψυχή , καρδιά, διάθεση, φόβος και οργή με την οποία σημασία καθιερώθη.
Άρνυμαι
Επικός τύπος του ρήματος αίρω = προσπαθώ να αποκτήσω, να διαφυλάξω.
Νόστος
Επιστροφή στην πατρίδα ( από εδώ προέρχεται η παλιννόστηση )
Νόστιμον ήμαρ
Η ημέρα της επανόδου. Επειδή αυτή ή ημέρα είναι η γλυκυτάτη των ημερών του ξενιτεμένου ανθρώπου, νόστιμον επεκράτησε να λέγεται κάθε τι το ευχάριστο, ιδίως στην γεύση.
Εταίρος
Σύντροφος ,φίλος αχώριστος ( από εδώ η εταιρεία, ομάδα φίλων )
Ετάρους
Το ίδιο με το παραπάνω, αλλά αλλαγμένο χάριν του μέτρου.
Ερρύσατο
Αόριστος του ρύομαι ( αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού ).
Ιέμενος
Μετοχή του ίεμαι = κινούμαι , προσπαθώ
Σφετέρησιν ατασθαλίησιν (δοτική )
Εξ αιτίας των σφαλμάτων τους ( οικονομικές ατασθαλίες )
Όλοντο
Αναύξητος αόριστος του όλλυμαι = αφανίζομαι, καταστρέφομαι ( απώλεια, όλεθρος, πανωλεθρία ).
Νήπιος
Νήπιος, μωρός, ανόητος ( αρνητικό μόριο νη + έπος = λόγος )
Υπερίων
Επίθετο του Ηλίου. Σημαίνει τον άρχοντα του ύψους.
Ήσθιον
Παρατατικός του εσθίω = τρώγω (εστιατόριο )
Αυτάρ
Αυτό δεν θα το αποδώσουμε στα νεοελληνικά, αλλά θα το μεταφράσουμε στα αγγλικά, after = μετά, κατόπιν.
Αφείλετο
Αόριστος β΄ του αφαιρούμαι
Ελάχιστες διαφορές, που αν τις συνηθίσει κανείς του φαίνονται ασήμαντες. Αν μάλιστα όπου συναντά άγνωστη λέξη της προσθέσει κάποια από τις προθέσεις, τότε αυτή μεταμορφώνεται και του αποκαλύπτει την σημασία της. Εάν δεν γίνει αυτό τότε ανατρέχουμε στην ρίζα της και στα παράγωγα που μας έχει δώσει, τα οποία επιβιώνουν ως τις ημέρες μας.